Altruïstische charlatans

Onder het kopje ‘compleet onverrassend’ dook vorige week het “nieuws” op dat de bekende balansbandjes, die onder andere door de spelers van het Nederlandse Elftal zo geliefd waren tijdens het afgelopen WK, oplichting zijn.

Goh.

Opmerkelijk is het dat dit nonnieuws over de hele wereld in kranten en op websites gemeld werd. Wie in Google onder ‘nieuws’ zoekt naar de naam van de producent (Power Balance) vindt duizenden recente hits die dit feit aan de man brengen. Deze spontane opwelling van helderheid rond de balansbandjes volgt op actie van de Australische consumentenorganisatie ACCC. Op hun aandringen gaf de producent namelijk ineens ruiterlijk toe dat de balansbandjes inderdaad niet werken. In een verklaring op hun website, schrijven ze:

“In our advertising we stated that Power Balance wristbands improved your strength, balance and flexibility.

We admit that there is no credible scientific evidence that supports our claims and therefore we engaged in misleading conduct in breach of s52 of the Trade Practices Act 1974.

If you feel you have been misled by our promotions, we wish to unreservedly apologise and offer a full refund.”

Hoewel dat nieuws an sich dus niet heel verrassend is – wie oprecht geloofde dat de balansbandjes iets deden met ‘fluxen’ in het lichaam is toe aan een sanity check – is het stiekem toch wel heel leuk om zoiets eens zwart op wit te zien staan. Direct doemt een droombeeld op waarin alle homeopaten, mediums, wonderdokters en dubieze voedingssuplementenlui van deze wereld dit goede voorbeeld volgen. Het zou resulteren in een utopia waarin een hoop minder onzin over deze aardbol zou rondzingen.

En mocht alleen dat droombeeld niet genoeg motivatie zijn om uit de kast te komen als verkoper van onzin, dan blijkt het tegenwoordig zelfs niet meer zeker dat het érg is als mensen weten dat je product niets meer is dan gebakken lucht. Instinctief zou je misschien vermoeden dat het enige goed dat dit soort bandjes, loze pillen en tot water verdunde oplossingen de mensheid kan brengen – genezing dankzij het placebo-effect – na zo’n onthulling meteen zou ophouden te werken. Maar zelfs dat is niet meer helemaal zeker. Recent onderzoek lijkt er namelijk sterk naar te hinten dat het placebo-effect zelfs werkt als je pillen van te voren als zodanig aan de man brengt.

En zo hoeven de charlatans van deze wereld binnenkort dus niet meer uit een diepgeworteld altruïsme compleet onzinnige claims over hun waren te doen. Of dat zal helpen de onzindichtheid van onze wereld te verlagen om zo een gedegen-informatie-nirwana te bereiken, is echter nog maar zeer de vraag. Zelfs Power Balance – dat nu toch officieel genadeloos door de mand is gevallen – geeft alleen maar in Australië toe dat hun balansbandjes niet werken. Daarbuiten doen ze vooralsnog of hun neus bloedt. En ook de Nederlandse distributeur, Surf Unlimited Trading – die tijdens het WK nog van de daken schreeuwde dat er duizenden bandjes per dag over de toonbank gingen – hult zich vooralsnog in oorverdovend stilzwijgen.

Er lijkt voor de consument daarom dus wederom slechts één echte oplossing tegen al dit soort kwakzalverij over te blijven: het eigen verstand.