Gelukkig: je mag weer zinnige dingen zeggen

Goed nieuws uit Engeland, dinsdag in De Pers. Daar heeft de rechter in hoger beroep bepaald dat Simon Singh – die in zijn column in The Guardian had geschreven dat chiropractie kwakzalverij was – niet schuldig is aan smaad. De strenge Britse smaadwetten leken er even voor te gaan zorgen dat eerlijk publiekelijk (populair)wetenschappelijk discours niet meer mogelijk was, waardoor compleet zinnige dingen roepen over onderwerpen waar anderen financieel belang bij hebben ineens heel risicovol werd.

En dat was juist in Engeland extra vervelend geweest. Daar blijkt de toestand van de wetenschapsberichtgeving namelijk nogal zorgwekkend. Aan die conclusie was niet meer te ontkomen, toen ik de afgelopen twee weken ‘Bad Science‘ van de Britse wetenschapsjournalist Ben Goldacre las (ook bekend van het gelijknamige wetenschapsblog – een aanrader, overigens). In heldere woorden zet hij in zijn boek en op zijn blog uiteen hoe homeopaten en andere geneeskundeamateurs in de Britse kranten regelmatig aangehaald worden als wetenschappelijke autoriteiten; hoe klein de bereidheid is over wetenschappelijke inhoud te praten (men kiest er liever voor om zonder verdere context ‘meningen’ van ‘autoriteiten’ tegenover elkaar te zetten, terwijl wetenschap nu juist níet over de wetenschapper, maar over zijn onderzoek gaat) en hoe krantenredacties hun wetenschapsjournalisten buiten spel zetten en er liever voor kiezen hun generalisten angstzaaiende, inhoudelijk zwakke, berichten over – vooral – de gezondheidszorg te laten schrijven. De totale lijst van resulterende uitwassen en gekke berichtgeving voert te ver voor één blogbericht (al kan ik de geïnteresseerden doorverwijzen naar een aantal sprekende voorbeelden op het ‘badscience.net’ blog), maar neemt u van mij aan: het is schokkend.

Het mag overigens natuurlijk geen verrassing zijn dat ook Goldacre weleens is aangeklaagd. In zijn geval smeerde vitaminepilgoeroe Matthias Rath, die o.a. claimde dat zijn preparaten kanker konden genezen, Goldacre een proces aan omdat hij het waagde in zijn column in The Guardian wat feitelijke uitspraken over de wetenschappelijke status van Rath’s werk te doen. Het moet niet gekker worden.

Gelukkig lijkt het in de Nederlandse kranten nog niet zo’n vaart te lopen, maar ook hier zijn de zaken natuurlijk verre van perfect. Zo zag u reeds een voorbeeld van de neiging te weinig door te vragen bij berichten met een wetenschappelijk tintje in mijn vorige blogbericht. Gelukkig zijn er zover ik weet hier in Nederland geen processen als die tegen Goldacre en Singh en ik zie weinig artikelen waarin niet-wetenschappers met wetenschappelijke autoriteit opgevoerd worden door de pers (maar als ik het mis heb: roept u dan vooral!).

Kijk dus gerust met een gevoel van ‘die gekke Engelsen’ naar bovenstaande berichtgeving, maar laat het subtiele beetje leedvermaak het veel belangrijkere gevoel van onrecht niet overheersen. Want voor je het weet, is het hier net zo erg.