Rampzalig magnetisch veld

De treinramp in het Belgische Halle, waarbij 17 doden vielen, werd mogelijk veroorzaakt door een magnetisch veld. Dat stelden vrijwel alle landelijke kranten en nieuwsorganisaties gisteren op hun internetsites. De manier waarop dit nieuws de burger bereikte, maakt duidelijk waarom veel redacties een goede wetenschapsjournalist zouden kunnen gebruiken.

Bron: ANP

Het bericht – dat op een groot deel van de sites overigens bijna letterlijk gekopieerd is van het ANP – laat veel onduidelijk. Volgens de media worden de magnetische velden opgewekt door voorbijrazende treinen “zoals de TGV”, aldus de NOS. Nergens stelt men vervolgens de voor de hand liggende vragen: wekt elke passerende trein een magnetisch veld op (het antwoord daarop zal overigens vermoedelijk “ja” zijn)? Hoe sterk zijn die magnetische velden dan? Zijn ze afhankelijk van de snelheid waarmee een trein passeert (zodat een TGV een sterker veld maakt dan een gewone passagierstrein)? Heeft de fysieke bouw van de trein er nog iets mee te maken, of gaat het louter om de snelheid waarmee de trein langs de bovenleiding raast? Voor een antwoord moet u in elk geval niet bij de media zijn.

Het mag daarna dan ook geen verrassing zijn dat niemand uitlegt hoe zo’n magnetisch veld een sein op hol kan laten slaan. Het lijkt tenslotte een nogal beroerd idee om seinen langs spoorrails te plaatsen, die bij een beetje magnetisch veld al compleet tureluurs raken. Of gaat het hier wellicht slechts om een defect in dat ene sein? Alleen de oorspronkelijke nieuwsmaker – het Belgische ‘Het Laatste Nieuws’ – waagt zich rond deze vragen aan een verder overigens volkomen onduidelijk statement: “Officieel is het niet duidelijk wat het sein keer op keer verstoort, maar het parket onderzoekt alvast of het sein mogelijk ‘behekst’ is door het magnetische veld van passerende treinen, eventueel TGV’s.” Juist ja.

Bij het lezen van dergelijke berichten, vraag ik mij opnieuw af waarom de traditionele media nou nooit eens even lekker doorvragen bij een onderwerp dat aan wetenschap en techniek raakt. Gaat de gemiddelde journalist er vanuit dat “magnetisch veld” op zichzelf al technisch genoeg klinkt voor de lezer en dat meer alleen zou verwarren? Dat zo’n magnetisch veld iets is dat alleen knappe koppen in witte jassen in hun labs (want elke zichzelf respecterende wetenschapper werkt natuurlijk in een witte jas in een lab) nog kunnen bevatten, maar dat het voor alle andere gewone stervelingen net zo goed magie zou kunnen zijn? Het woordje ‘behekst’ in het stukje van Het Laatste Nieuws, lijkt daar in elk geval op te duiden. Jammer.

En dan nog dit: in het licht (‘no pun intended’, zouden de Engelsen zeggen) van het magisch magnetisch weigerende sein, is de laatste alinea van nu.nl ook best opmerkelijk: “De Belgische spoorwegmaatschappij NMBS kondigde dinsdag aan een nieuw veiligheidssysteem versneld te introduceren. Het gaat om apparatuur die ervoor zorgt dat een trein die een rood licht negeert, automatisch tot stilstand komt.” Buitengewoon goed idee, natuurlijk, van die Belgen (hier in Nederland loopt een dergelijk systeem alweer een tijdje mee). Maar om dat te melden na een bericht over het falen van die seinen zelf? Dat roept bij deze lezer alleen maar een cynisch “zorg er eerst maar eens voor dat de seinen überhaupt op rood kunnen springen” op.